26 October 2022
1508
อุสตาซอับดุชชะกูรฺ บินชาฟิอีย์ (อับดุลสุโก ดินอะ) รายงาน
ด้วยพระนามของอัลลอฮฺผู้ทรงเมตตาปรานีเสมอ มวลการสรรเสริญมอบแด่อัลลอฮฺผู้ทรงอภิบาลแห่งสากลโลก ขอความสันติสุขแด่ศาสนทูตมุฮัมมัด ผู้เจริญรอยตามท่านและผู้อ่านทุกท่าน
ชัยค์ อับดุลรอชีด บิน เจ๊ะดิน (ประมาณ พ.ศ. 2338- 2401)หรือคนมาเลเซียเรียกว่าโต๊ะการามัตปูเลาบิดันใกล้เกาะปีนังแต่อยู่ภายใต้รัฐเคดาห์ ประเทศ มาเลเซีย กำนันหมะ โต๊ะยะลา ญาติท่านได้เล่าให้ฟังว่า “ท่านเสียชีวิตบนเรือขณะที่จะเดินทางไปทำฮัจญ์ครั้งสุดท้ายแต่มาเสียชีวิตก่อนเลยร่างท่านถูกฝังที่เกาะนี้”
ท่านเปรียบเสมือนบิดาของผู้รู้ศาสนาอิสลามของอำเภอจะนะทำไมนั้น
“ อาจารย์อิสมาอีล เบญจสมิทธิ์” ตำแหน่ง : นักวิชาการอิสระ และประธานศูนย์อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ท้องถิ่นจังหวัดชายแดนใต้ (PUSTA) 12 ตุลาคม 2565 ท่านได้ให้สัมภาษณ์ผู้เขียนที่บ้านพักท่านที่บ้านตะลุโบ๊ะ อำเภอเมือง จังหวัดปัตตานี ถึง เหตุผลว่าทำไมปาตานีหรือชายแดนภาคใต้นั้นเป็นศูนย์รวมแห่งวิชาการด้านศาสนาอิสลาม จนได้รับขนานนามว่า “เป็นระเบียงแห่งมักกะห์”หลังจากนั้นผู้เขียนจึงถามคำถามที่สองว่า “ทำไม หรือเหตุผลใดจะนะ จึงถูกขนานนามว่า ระเบียงปาตานีด้านอิสลามศึกษาหรือวิชาการศาสนา “จะนะเมืองอุลามาอ์” ท่านเริ่มเล่าตั้งแต่ผู้รู้ศาสนานามอุโฆษถูกจารึกในประวัติศาสตร์ผู้รู้ศาสนาคนหนึ่งของประเทศมาเลเซีย “โต๊ะการามัตปูเลาบิดันใกล้เกาะปีนังแต่อยู่ในรัฐเคดาห์ ท่านผู้นั้นเดิมเป็นคนจะนะ มีนามว่าท่านชัยค์อับดุลรอชีด บิน เจ๊ะดิน (ประมาณ พ.ศ. 2338- 2401) จากเด็กหนุ่มในกัมปง มีความฝันอยากเรียนรู้วิทยาการอิสลาม ออกเดินทางจากหมู่บ้านตั้งแต่ อายุ 12 ปี เดินเท้าเข้ารัฐเคดะห์ เพื่อเรียนศาสนา แต่เป้าหมายคือศูนย์กลางแห่งอารยธรรมอิสลาม -เมืองมักกะห์ เมื่อได้ความรู้ระดับหนึ่งจึงออกเดินเท้าผ่านประเทศต่างๆ จนถึงจุดหมาย . จากผู้มุมานะในการเรียน จนกลายเป็นอุลามะห์(ผู้รู้ศาสนา)ใหญ่ที่มีมุมสอนประจำในมัสยิดฮารอม แห่งเมืองมักกะห์แล้ว ท่านยังเดินทางต่อไปสู่บัยตุ้ลมักดิส แห่งปาเลสไตน์ เพื่อเรียนและจนได้ตำแหน่งผู้สอนในสถานที่นี้ . 40 ปีหลังจากนั้น ท่านกลับมาตามหามารดาที่หมู่บ้านเดิมของท่านที่จะนะ แล้วก่อตั้งศูนย์กลางแห่งการเรียนรู้วิทยาการอิสลามที่หมู่บ้านสุเหร่า ม.1 ตำบลตลิ่งชัน (ปัจจุบันคือโรงเรียนตัสดีกียะห์)ในยุคแรกชาวบ้านเรียกที่นี้ว่า ปอเนาะบานาสุเหร่า 200 กว่าปีให้หลัง โต๊ะครูจำนวน 11 รุ่น ยังสืบทอดมรดกแห่งการเป็นสถาบันแห่งการเรียนรู้อิสลามแห่งนี้ต่อเนื่องมา (หมายเหตุฟัง/ชมคลิปย้อนหลังใน https://youtu.be/FHPDNEajqiQ) ก่อนหน้านี้ผู้เขียนได้ไปสัมภาษณ์ บาบอรอเส็ด เบ็ญแหละแหนะที่โรงเรียนตัสดีกียะห์ อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา โดยท่านชี้แจงว่า “ผู้บริหารในยุคปัจจุบันได้เก็บรักษาตำราที่ท่านได้คัดลอกไว้ด้วยมือ เช่น อัลกุรอานที่คัดด้วยมือของท่านเองพร้อมผ้าที่ห่อมาอายุ 260 กว่าปี ตำรากีตาบตัฟซีร ที่บรรจงคัดด้วยมือ อายุกว่า 250 ปี เป็นตำราที่ท่านได้ทำไว้ตั้งแต่สมัยที่ท่านเป็นครูอยู่ที่บัยตุ้ลมักดิส . นอกจากนี้ยังมีตำรา-กีตาบเขียนมือว่าด้วยวิชาฟิกฮ์ ชื่อ ซีรอฏ้อลมุสตากีม อายุ 162 ปี ของ เชค อับดุลญาลีล บิน อับดุลลอฮ โต๊ะครูรุ่นที่ 3 เก็บรักษาไว้อยู่ที่ปอเนาะแห่งนี้ ซึ่งบาบอรอเซ็ด ได้เปิดกรุที่เก็บตำรา เก่าแก่ ให้พวกเราได้สัมผัสตัวอักษรอันปราณีตในแต่ละหน้า ที่ผ่านความอุตสาหะ เพียรพยายาม และศรัทธามั่น จนเสร็จสิ้นเป็นตำราสอนคุณธรรม จริยธรรมอิสลามให้เยาวชน และชาวบ้านได้เรียนรู้จากศูนย์กลางแห่งวิทยาการอิสลามแห่งเมืองจะนะในยุคนั้น
